Ranjangaon Mahaganpati Temple | रांजणगाव महागणपती मंदिर

Ranjangaon Mahaganpati Temple Information | रांजणगाव महागणपती मंदिर माहिती

(Ranjangaon Mahaganpati) पूर्वी मणिपूर या नावाने ओळखले जाणारे, पुण्याजवळील रांजणगाव हे भगवान शिवानेच निर्माण केले होते असे मानले जाते. त्रिपुरासुर राक्षसाशी युद्धा मध्ये विजय मिळवण्यासाठी शिवाने गणेशाला प्रार्थना केल्यावर हे घडले. त्रिपुरी पौर्णिमेच्या दिवशी ही घटना घडली असे लोकांकडून सांगितले जाते, त्यानंतर शिवाने ‘महागणपती’ च्या रूपात गणेशमूर्तीची स्थापना केली. येथील मंदिर आता याच नावाने ओळखले जाते. हे अष्टविनायकांपैकी एक आहे

Ranjangaon Mahaganpati Temple History | रांजणगाव महागणपती मंदिर इतिहास

पुराणात रांजणगावचे अनेक संदर्भ आहेत आणि एका आख्यायिकेनुसार ऋषी ग्रुत्समदा हे गणेशाचे निस्सीम भक्त होते. त्याच्या शिंकातून एक मुलगा झाला. त्रिपुरासूर नावाचा हा लाल कातडीचा मुलगा अत्यंत महत्त्वाकांक्षी आणि क्रूरही होता.

ग्रुत्समदाने त्याला भगवान गणेशाची पूजा करण्यास सांगितले, ज्याने मुलाच्या भक्तीवर प्रसन्न होऊन त्याला सोने, चांदी आणि लोखंडाची तीन नगरे भेट दिली. या भेटवस्तूमुळे अभिमानाने फुललेल्या त्रिपुरासूरने निरपेक्ष शक्तीच्या शोधात स्वर्ग, नरक आणि पृथ्वी जिंकली.

तेथे राहणाऱ्या लोकांनी भगवान शिवाची प्रार्थना केली आणि त्यांना त्रिपुरासूरच्या राक्षसी मार्गांपासून मुक्त करण्याची विनंती केली. शिवाने भयंकर युद्ध केले परंतु युद्ध सुरू होण्यापूर्वी गणेशाचे आशीर्वाद मागायला विसरल्यामुळे राक्षसावर नियंत्रण ठेवता आले नाही.

त्यानंतर त्याने गणेशाला विजय मिळावा म्हणून प्रार्थना केली. अशा प्रकारे आशीर्वाद देऊन त्याने एकाच बाणाने राक्षसाच्या तीन नगरांचा नाश केला.

Ranjangaon Mahaganpati Temple Geographic information | रांजणगाव महागणपती मंदिर भौगोलिक माहिती

पुणे-अहमदनगर महामार्गावर पुण्यापासून ५१ किलोमीटर अंतरावर असलेले हे भव्य मंदिर ‘अष्टविनायक’ सर्किटमधील चौथे मंदिर आहे. याचे पूर्वाभिमुख आणि दोन्ही बाजूला दोन मोठ्या आकाराचे ‘द्वारपाल’ असलेले मोठे प्रवेशद्वार आहे.

मंदिराची रचना अशा प्रकारे करण्यात आली आहे की, ‘दक्षिणायन’ आणि ‘उत्तरायण’ (सूर्याची दक्षिण आणि उत्तरेकडे हालचाल) दरम्यान सूर्याची किरणे थेट देवतेवर पडतात.

या मंदिराचे गर्भगृह थोरले माधवराव पेशवे यांनी बांधले आणि सभामंडप इंदूरचे सरदार किबे यांनी बांधला.

महागणपतीची प्रतिमा पूर्वेकडे तोंड करून बसलेली आहे आणि त्याची सोंड डावीकडे आहे. देवतेचे कपाळ अपवादात्मकपणे विस्तृत आहे.

येथे भाद्रपद चतुर्थी मोठ्या दिमाखात साजरी केली जाते. रांजणगाव हे औद्योगिक केंद्र देखील आहे आणि अनेक उत्पादन संचाचे घर आहे.

The weather | हवामान

या प्रदेशा मध्ये सरासरी वार्षिक तापमान हे २३ ते २४.१ अंश सेल्सिअस इतके असते. या प्रदेशात हिवाळा तीव्र असतो आणि तापमान ११ ते १२ अंश सेल्सिअस इतके कमी होते.

उन्हाळ्यात सूर्य खूप कडक असतो. हिवाळ्यापेक्षा उन्हाळ्यात या भागात जास्त पाऊस पडतो. उन्हाळ्यात तापमान सरासरी ३० अंश सेल्सिअसच्या वर जाते. सरासरी वार्षिक पाऊस सुमारे ११३४ मिमी आहे.

Some things to see in this place | या ठिकाणी पाहण्यासारख्या काही गोष्टी

मंदिराला भेट दिल्यानंतर तुम्ही मंदिराच्या जवळच काही गोष्टी पाहू शकता:

• मंदिराच्या आजूबाजूचा परिसर
• सरदार किबे यांनी बांधलेला सभामंडप
• धवराव पेशवे यांनी बांधलेले गर्भगृह’

Nearby tourist attractions | जवळचे पर्यटन स्थळे

पर्यटन स्थळे	अंतर
निघोज रांजणखळगे	२२ किमी
मोराची चिंचोली	१५ किमी
तुळापुर	३५ किमी
राळेगण सिद्धी	३० किमी

Frequently Asked Questions | वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न

See more Forts and places…